อาการท้องผูกเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อย แต่บางครั้งก็กลายเป็นเรื่องที่ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกวิตกกังวลและทรมาน โดยเฉพาะเมื่อการขับถ่ายไม่เป็นปกติหรือต้องใช้ความพยายามมาก การรู้จักและเข้าใจสาเหตุของอาการท้องผูก รวมถึงวิธีการจัดการและรักษาที่ถูกต้อง จะช่วยให้คุณสามารถควบคุมอาการและปรับปรุงคุณภาพชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ ( mô tả bài viết )
1. อาการท้องผูกไม่ใช่แค่ “ถ่ายน้อย”
หลายคนคิดว่าอาการท้องผูกเป็นแค่การถ่ายน้อยครั้ง แต่ในความเป็นจริง มันเป็นภาวะความผิดปกติทางการย่อยอาหารเรื้อรังที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก ผู้ที่เป็นท้องผูกมักรู้สึกอึดอัดในท้อง, ท้องอืด, เบื่ออาหาร และอารมณ์ก็อาจจะวิตกกังวลหรือหงุดหงิดได้มากขึ้น
2. คุณกำลังเป็นท้องผูกหรือไม่?
คุณอาจกำลังเป็นท้องผูกหากมีอาการอย่างน้อย 2 ข้อดังต่อไปนี้ เป็นเวลาต่อเนื่องอย่างน้อย 3 สัปดาห์:
- ถ่ายน้อยกว่า 3 ครั้งต่อสัปดาห์
- อุจจาระแห้งและแข็งเหมือนอุจจาระของแพะ
- รู้สึกว่า “เบ่งจนไม่ออก”
- ต้องใช้มือกดท้องหรือใส่นิ้วเข้าทวารหนักเพื่อช่วยในการขับถ่าย
- รู้สึกว่าไม่ถ่ายหมดหลังการขับถ่าย
- ท้องอืด, เรอ, เบื่ออาหาร
3. ทำไมคุณถึงเป็นท้องผูก?
🔸 จากพฤติกรรมการใช้ชีวิต:
- อดไปห้องน้ำ
- ดื่มน้ำไม่เพียงพอ
- กินผักและผลไม้น้อย
- ขาดการออกกำลังกาย
🔸 จากปัจจัยภายใน:
- การลดลงของการเคลื่อนไหวของลำไส้ตามอายุ
- การสูญเสียสมดุลของระบบจุลชีพในลำไส้
- การใช้ยาบางชนิด: เช่น ยาธาตุเหล็ก, ยาลดกรด, ยานอนหลับ, ยาต้านซึมเศร้า
4. ท้องผูกเรื้อรังอันตรายหรือไม่?
ใช่. หากไม่ได้รับการรักษาทันที ท้องผูกสามารถนำไปสู่:
- ริดสีดวงทวาร (ภายในหรือภายนอก)
- ทวารหนักแตก, เลือดออกเมื่อเบ่ง
- อวัยวะในลำไส้ตกลง
- การสะสมของสารพิษในลำไส้ เพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นลำไส้อักเสบเรื้อรัง
- ทำให้เกิดสิว, อ่อนเพลีย, รบกวนการนอนหลับ
5. วิธีการแก้ท้องผูกอย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ
การปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต:
- ฝึกการไปห้องน้ำให้เป็นเวลาทุกวัน (ในตอนเช้าหรือหลังอาหาร)
- ดื่มน้ำอุ่น 1 แก้วทันทีเมื่อwake up
- เพิ่มไฟเบอร์ในอาหาร (ผักใบเขียว, กล้วย, มันเทศ, ข้าวโอ๊ต)
- ดื่มน้ำให้เพียงพอในแต่ละวัน (1.5–2 ลิตร)
- ออกกำลังกายเบา ๆ 15–30 นาทีทุกวัน
การเสริมด้วยอาหารเสริม:
- ไฟเบอร์ที่ละลายน้ำ (Prebiotic): ช่วยทำให้อุจจาระนุ่มขึ้น, เพิ่มน้ำในลำไส้
- โปรไบโอติก (Probiotic): ช่วยฟื้นฟูจุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้, ปรับการเคลื่อนไหวของลำไส้
- สมุนไพรช่วยบรรเทาท้องผูก: เช่น ชะเอม, ตังกุย,… ปลอดภัยสำหรับการใช้ในระยะยาว
อย่ามองข้ามอาการท้องผูก การไปห้องน้ำทุกวันถือเป็นการวัดสุขภาพของลำไส้ใหญ่ หากปรับเปลี่ยนอาหารและวิถีชีวิตเล็กน้อย คุณก็สามารถป้องกันและบรรเทาท้องผูกได้อย่างธรรมชาติและยั่งยืนโดยไม่ต้องพึ่งยาระบาย
ดร. อมรรัตน์ วงศ์สุข
ผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการและระบบทางเดินอาหาร